[ο Απόστολος των Εθνών]

Η ανατροφή του Παύλου βασίστηκε στις αυστηρές φαρισαϊκές αρχές και στις διδασκαλίες της θρησκείας των Πατέρων του. Παράλληλα όμως η μόρφωσή του δέχτηκε επιρροές από την ελληνιστική σκέψη και ιδιαίτερα τη φιλοσοφία των στωικών φιλοσόφων, καθώς διδάχτηκε την ελληνική γλώσσα και τον ελληνικό τρόπο ζωής. Ήταν επομένως ο Παύλος ένα άτομο με ιουδαϊκή ανατροφή, αλλά με ελληνιστική εκπαίδευση. Αυτό ήταν το χαρακτηριστικό που ουσιαστικά τον ανέδειξε σε "Απόστολο των Εθνών". Διότι ο Παύλος ήταν αυτός που πίστεψε ότι η διδασκαλία του Ιησού έπρεπε να αγκαλιάσει όλες τις φυλές, όλα τα χρώματα και τις τάξεις και το εφάρμοσε ταξιδεύοντας σε όλο τον τότε γνωστό ειδωλολατρικό κόσμο.

Έφηβος ακόμα έρχεται στην Ιερουσαλήμ, για να σπουδάσει στο πανεπιστήμιο του Ναού. Αυτό πρέπει να έγινε μετά το δράμα του Γολγοθά, γιατί δε φαίνεται να γνώρισε τον Ιησού κατά τη δράση του. Ολοκληρώνει τις σπουδές του δίπλα στο μεγάλο νομοδιδάσκαλο Γαμαλιήλ και γίνεται και ο ίδιος νομοδιδάσκαλος. Μάλιστα, πολύ πιθανόν να ήταν και μέλος του Συνεδρίου. Έχοντας την ιδιότητα του νομοδιδασκάλου, αποκτά μεγάλη επιρροή στα Ιεροσόλυμα και γίνεται ενθουσιώδης Φαρισαίος και ορκισμένος διώκτης των Χριστιανών και μάλιστα έλαβε μέρος στον λιθοβολισμό του πρωτομάρτυρα Στεφάνου, το 36 μ.Χ. Πίστευε ότι έτσι προστάτευε ό,τι πολυτιμότερο είχε, τη θρησκεία και το έθνος του.

Η μεταστροφή του Παύλου συνέβη όταν ο ίδιος σαν επικεφαλής έφιππου αποσπάσματος πήγαινε στη Δαμασκό της Συρίας, με σκοπό να συλλάβει όλους τους χριστιανούς και να τους πάει στα Ιεροσόλυμα, κατόπιν εντολής του αρχιερέα. Ο ίδιος μας περιγράφει αυτό το περιστατικό (Πράξεις 22:6-10): "Ενώ δε επροχωρούσα και επλησίαζα εις την Δαμασκόν, αίφνης κατά το μεσημέρι άστραψε γύρω μου ολόλαμπρο φως από τον ουρανό. Έπεσα τότε κάτω εις το έδαφος και ήκουσα φωνήν, που μου έλεγε: "Σαούλ, Σαούλ, διατί με διώκεις;" Εγώ δε απάντησα: "Ποιος είσαι Κύριε;" Και μου είπε: "Εγώ είμαι ο Ιησούς, ο Ναζωραίος, τον οποίο εσύ καταδιώκεις". Αυτοί δε που ήσαν μαζί μου, είδαν το φως, εκυριεύθησαν από φόβον, αλλά δεν εξεχώρησαν τις λέξεις εκείνου, ο οποίος μου ομιλούσε. Εγώ δε είπα: "Τι να κάμω, Κύριε;" Ο δε Κύριος μου είπε: "Σήκω, πήγαινε εις την Δαμασκόν και εκεί θα σου λεχθεί δι’ όλα όσα ο Θεός έχει ορίσει να κάμεις εσύ".

Πράγματι μετά από αυτό το γεγονός, ο Παύλος οδηγείται χειραγωγούμενος στη Δαμασκό, γιατί είχε τυφλωθεί προσωρινά από το δυνατό φως. Εκεί, κατηχείται και βαπτίζεται από τον Ανανία και αντί να διώξει τους χριστιανούς, έγινε κήρυκας του χριστιανισμού τόσο θερμός, τόσο δραστήριος, τόσο ατρόμητος, ώστε ονομάστηκε "Απόστολος των Εθνών" και κατατάχτηκε μεταξύ των κορυφαίων Αποστόλων. Αν και δεν ήταν μαθητής του Χριστού, έλαβε τον τίτλο του Αποστόλου, γιατί στο χριστιανισμό κλήθηκε από τον ίδιο τον Ιησού, η δε διδασκαλία του ήταν φυσική συνέπεια της κλήσεως αυτής.

Ο Παύλος αποσύρεται για λίγο στην έρημο της Αραβίας, για ασφάλεια και για να σκεφθεί και κατόπιν επιστρέφει στη Δαμασκό όπου ασκεί ιεραποστολικό έργο για τρία χρόνια. Στη συνέχεια μεταβαίνει στην πατρίδα του την Ταρσό, περνώντας για λίγο από τα Ιεροσόλυμα, για να συναντηθεί με τους αποστόλους και ιδιαίτερα με τον Πέτρο. Στην Ταρσό συνεχίζει τη δράση του για μεγάλο χρονικό διάστημα, έως ότου τον καλεί η εκκλησία της Αντιόχειας, για να του αναθέσει το ιεραποστολικό έργο στον αχανή χώρο του ειδωλολατρικού κόσμου.

Η πρώτη περιοδεία του Παύλου μαζί με τον απόστολο Βαρνάβα είναι μεταξύ των ετών 47-48 μ.Χ. και συμπεριλαμβάνει τις περιοχές της Πυσιδίας, της Λυκαονίας και της Παμφυλίας της Μικράς Ασίας, την Κύπρο και την Ιερουσαλήμ. Στην επόμενη περιοδεία του (49-52 μ.Χ.) και αφού είχε χωρισθεί από τον Βαρνάβα, επισκέπτεται και πάλι τη Μ. Ασία μαζί με τον Σίλα και από εκεί περνά στους Φιλίππους της Μακεδονίας (το φθινόπωρο-χειμώνα του 49-50 μ.Χ.) και συνεχίζει στη Θεσσαλονίκη και στη Βέροια. Ιδρύει τις εκκλησίες των Φιλίππων, της Έδεσσας και της Θεσσαλονίκης και από εκεί ήλθε στην Αθήνα και στην Κόρινθο και επιστρέφει στην Αντιόχεια, με ενδιάμεσο σταθμό την Έφεσο. Η τρίτη αποστολική περιοδεία του μαζί με τον ευαγγελιστή Λουκά, τον βρίσκει να διασχίζει και πάλι τη Γαλατία και τη Φρυγία και να εγκαθίσταται στην Έφεσο, απ’ όπου επιχειρεί εκδρομές στην Ελλάδα και κυρίως στην Κόρινθο. Το 57 μ.Χ. επιστρέφει στα Ιεροσόλυμα, όπου και επιχειρείται το λιντσάρισμα του από πλήθος Ιουδαίων, που είχαν πεισθεί ότι ο Παύλος δίδασκε εναντίον του Ισραήλ και του μωσαϊκού Νόμου. Ο Παύλος σώζεται τελευταία στιγμή από το χιλίαρχο Κλαύδιο Λυσία, που επεμβαίνει για να καθησυχάσει την αναταραχή που είχε σηκωθεί στην πόλη. Ο χιλίαρχος τον αιχμαλωτίζει και αποφασίζει να τον φυγαδεύσει στην Καισάρεια της Παλαιστίνης, όταν μαθαίνει την ύπαρξη συνωμοσίας σαράντα και πλέον Ιουδαίων για τη δολοφονία του αποστόλου. Εκεί ο Παύλος παραμένει φυλακισμένος για δύο χρόνια (57-59 μ.Χ.), έως ότου αναλαμβάνει νέος ηγεμόνας στην πόλη. Τότε του δίνεται η ευκαιρία να δικαστεί για τις κατηγορίες που του απέδιδαν οι Ιουδαίοι. Αυτός όμως προτιμά να δικαστεί ενώπιον του Καίσαρα, εφ’ όσον ήταν ρωμαίος πολίτης και εφ’ όσον ήξερε ότι στα Ιεροσόλυμα κινδύνευε άμεσα η ζωή του. Βέβαια, για τους ρωμαίους δεν υπήρχε και δεν υπήρξε ποτέ κάποιο έγκλημα που να είχε διαπράξει ο Παύλος. Απλά τον κρατούσαν δέσμιο για να ηρεμούν τους συμπατριώτες του, που ενοχλούνταν από τη διδασκαλία του και από το άνοιγμα που είχε επιχειρήσει ο Παύλος στα άλλα έθνη. Έτσι, το 59 μ.Χ. και μετά από ένα περιπετειώδες ταξίδι, καταφθάνει ο απόστολος στη Ρώμη. Εκεί κρατείται περιορισμένος για άλλα δύο έτη (59-61 μ.Χ.). Μετά την αποφυλάκισή του, ιδρύει στη Ρώμη την πρώτη χριστιανική εκκλησία και αναλαμβάνει να φέρει εις πέρας και τέταρτη ιεραποστολική περιοδεία (62-64 μ.Χ.). Σ’ αυτή την τελευταία του περιοδεία ο Παύλος έφτασε μέχρι και την Ισπανία. Επιστρέφοντας στη Ρώμη το 64 μ.Χ., έχουμε τη δεύτερη φυλάκισή του και το μαρτυρικό του θάνατο μαζί με τον απόστολο Πέτρο το 67 ή το 68 μ.Χ. κατά το διωγμό που διέταξε ο Νέρων.

Ο απ. Παύλος υπήρξε πρωτεργάτης στη διάδοση του χριστιανισμού στους εθνικούς. Στην Αποστολική Σύνοδο που έγινε το 49 μ.Χ. στα Ιεροσόλυμα, αυτός, ο Πέτρος και ο Βαρνάβας υποστήριξαν με σθένος ότι όσοι από τους ειδωλολάτρες ήθελαν να γίνουν χριστιανοί, δεν θα έπρεπε συγχρόνως να τηρούν και τους κανόνες του μωσαϊκού Νόμου. Ο Ιάκωβος, ένα άλλο σημαντικό στέλεχος της Εκκλησίας, πρόσθεσε ότι εκείνο που θα έπρεπε να ζητούμε μόνο απ’ αυτούς είναι να απέχουν από τις προηγούμενες ειδωλολατρικές τους συνήθειες. Το αποτέλεσμα αυτής της Συνόδου καταγράφηκε σε μια ειδική εγκύκλιο επιστολή, την οποία μετέφεραν ο Παύλος και ο Βαρνάβας στην εκκλησία της Αντιόχειας. Εκεί, κατά τη διάρκεια μιας σύναξης, διαβάστηκε η επιστολή αυτή, προκαλώντας συναισθήματα μεγάλης χαράς και ικανοποίησης. Ο δρόμος για τη διάδοση της διδασκαλίας του Χριστού σε όλο τον ειδωλολατρικό κόσμο, είχε ανοίξει πλέον και επίσημα από την Εκκλησία. Ο Παύλος δε δίστασε ούτε μια στιγμή, στη διάρκεια εκπλήρωσης της αποστολής του. Ακόμα και όταν δεν του ήταν εύκολο να επισκεφθεί  μια περιοχή, φρόντιζε πάντα να κρατάει στο σωστό δρόμο τους Χριστιανούς με τις επιστολές που τους έγραφε. Συνολικά έγραψε 14 επιστολές: προς Θεσσαλονικείς Α' και Β', προς Κορινθίους Α' και Β', προς Γαλάτας, προς Ρωμαίους, προς Εφεσίους, προς Κολοσσαείς, προς Φιλιππησίους, προς Φιλήμονα, προς Τίτο, προς Τιμόθεο Α' και Β' και προς Εβραίους.

Ο απ. Παύλος ήταν άτομο που διακρινόταν για το ήθος του και για την αφοσίωσή του στο δύσκολο έργο που είχε αναλάβει. Ποτέ δεν υπολόγισε τους κινδύνους και τις αντιξοότητες. Πάντοτε ανιδιοτελής, δεν επιβάρυνε την Εκκλησία. Στις περιοχές που έμενε για μεγάλο χρονικό διάστημα εξασκούσε το επάγγελμά του (ήταν σκηνοποιός), για να κερδίζει αυτά που χρειαζόταν για τη διαβίωσή του. Νοιαζόταν πολύ για τους συνανθρώπους του και το έδειχνε με τους εράνους που έκανε και με τα αναρίθμητα θαύματά του. Ο απ. Παύλος ήταν αυτός που μετέφερε και εδραίωσε το Χριστιανισμό στην Ευρώπη. Ήταν ο 13ος απόστολος, ο "Απόστολος των Εθνών".

Η Ορθόδοξη εκκλησία τιμά την μνήμη του στις 29 Ιουνίου.

Θεοδώρα Καρκάνη

[ διάβασε επίσης δεύτερη βιογραφία για τον απ. Παύλο]

[ Χρονολογικός πίνακας της δράσης του απ. Παύλου]