Ένας από τους επτά διακόνους που εξέλεξε η εκκλησία της Ιερουσαλήμ για να διακονεί στα γεύματα και να μεριμνά για τις χήρες και τους φτωχούς (Πράξεις 6:1-6), μετά από υπόδειξη των δώδεκα αποστόλων. Ήταν επίσης και ο πρώτος χριστιανός μάρτυρας (πρωτομάρτυρας) που αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη (Πράξεις 22:20).

Ο Στέφανος ήταν άνθρωπος "πλήρης πίστεως και Αγίου Πνεύματος". Πέρα από τη διακονία που είχε στην εκκλησία "έκανε μεγάλα και καταπληκτικά θαύματα ανάμεσα στο λαό", ενώ σε συζητήσεις που είχε με ανθρώπους της συναγωγής, η δύναμη και η σοφία του Αγίου Πνεύματος που πλήρωνε το Στέφανο, τους έκανε να μην μπορούν να τον αντιμετωπίσουν (Πράξεις 6:9-11). Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να βάλουν ανθρώπους για να τον κατηγορήσουν δήθεν πως μιλούσε εναντίον του Μωυσή και του Νόμου. Στην απολογία του στο Συνέδριο (Πράξεις κεφ. 7) μίλησε με έξοχο και εμπεριστατωμένο τρόπο για το σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία του κόσμου, από την κλήση του Αβραάμ μέχρι τις μέρες της έλευσης του Μεσσία. Στο τέλος της απολογίας του και καθώς οι αρχιερείς εξαγριωμένοι έτριζαν τα δόντια τους, σηκώνοντας το βλέμμα του στον ουρανό και βλέποντας "τη δόξα του Θεού και τον Ιησού να στέκεται στα δεξιά του Θεού" είπε: "Βλέπω τον ουρανό ανοιχτό και τον Υιό του Ανθρώπου να στέκεται στα δεξιά του Θεού" (Πράξεις 7:55,56). Αμέσως μετά τον έσυραν έξω από την πόλη και τον λιθοβόλησαν. Τη στιγμή του λιθοβολισμού ο Στέφανος προσευχόμενος είπε: "Κύριε Ιησού, δέξου το πνεύμα μου". Ύστερα πέφτοντας στα γόνατα φώναξε δυνατά "Κύριε μην τους λογαριάσεις αυτή την αμαρτία" και ξεψύχησε, δίνοντας με τον τρόπο αυτό την ομολογία της πίστεως του, που ήταν γεμάτη αγάπη ακόμα και για τους εχθρούς του. Την πράξη του λιθοβολισμού του Στέφανου παρακολούθησε ο τότε νεαρός Σαύλος (Παύλος), στα πόδια του οποίου οι μάρτυρες κατηγορίας που έριξαν πρώτοι τις πέτρες, απέθεταν τα ρούχα τους.

Η Ορθόδοξη εκκλησία τιμά την μνήμη του στις 27 Δεκεμβρίου.