- Οι πιο συνηθισμένες απορίες

- Γιατί μ’ αυτό τον τρόπο αντιδρούν τα παιδιά και οι νέοι;

- Πως μπορούμε να το βοηθήσουμε

Παρ’ όλες τις πολλές ασχολίες του πατέρα και τις ατέλείωτες δουλειές της μητέρας, είναι αλήθεια ότι οι περισσότεροι γονείς διαθέτουν χρόνο στην παρακολούθηση της προόδου των παιδιών τους. Χαίρονται με τις επιτυχίες τους και λυπούνται στις αποτυχίες τους. Στέκονται δίπλα στην προσπάθειά τους και θυσιάζουν τις διακοπές τους και τις άδειές τους. Προκειμένου να συμπαρασταθούν στον αγώνα τους. Στερούνται οι ίδιοι και δαπανούν πρόθυμα για το παιδί τους για να μπορέσει χωρίς πολλές δυσκολίες να προχωρήσει στη ζωή και να προκόψει.

Ενώ όμως εκείνοι θυσιάζονται για το παιδί τους, συχνά φτάνει η στιγμή που προβληματίζονται για τη συμπεριφορά του. "Γιατί συμπεριφέρεται έτσι το παιδί μου; Γιατί αντιδρά μ’ αυτό τον τρόπο;".

Αυτές είναι από τις πιο συνηθισμένες απορίες που δημιουργούνται αλλά και που πολλές φορές βασανίζουν τη σκέψη αρκετών γονέων της σύγχρονής μας εποχής.

[1] Μερικοί βλέπουν το παιδί τους πολύ συνεσταλμένο και μάλλον ντροπαλό. Προσέχουν, ότι δεν πιάνει εύκολα φίλους, αποφεύγει τις μεγάλες παρέες ή συντροφιές και προτιμάει συνήθως να μένει μόνο του στο δωμάτιό του και να ασχολείται με τα μαθήματά του ή με ότι άλλο του αρέσει. Εάν βρεθεί σε μεγάλη συντροφιά ποτέ δεν θα αρχίσει εκείνο τη συζήτηση και θα αποφύγει, εκτός εάν του το ζητήσουν, να εκφέρει τη γνώμη του μπροστά σε πολλούς. Κάποτε μάλιστα μπορεί κάποιος να το προσβάλει κι εκείνο να προτιμήσει να φύγει αντί να προσπαθήσει να αμυνθεί τον εαυτό του. Γιατί είναι τόσο συνεσταλμένο; Είναι η απορία των γονέων του. Γιατί φέρεται τόσο δειλά απέναντι στ’ άλλα παιδιά; Γιατί δεν τολμάει να υψώσει το ανάστημά του και να ζητήσει το δίκαιό του;

[2] Άλλοι βλέπουν το παιδί τους συνεχώς να μάχεται. Η συμπεριφορά του είναι τέτοια που νομίζεις ότι κρατάει συνεχώς στο χέρι του μια βέργα έτοιμο να χτυπήσει κάθε έναν που νομίζει ότι στο δρόμο του το εμποδίζει. Ζητάει αφορμή για να θυμώσει, να βάλει τις φωνές και να δημιουργήσει επεισόδια. Όταν μάλιστα φτάσει στην εφηβική ηλικία δεν ξέρουν οι γονείς του πώς να του φερθούν. Το ίδιο κάνει και με τους συμμαθητές και φίλους του. Κάθε λίγο τσακώνεται. Ανήσυχο και οξύθυμο δημιουργεί συνεχώς επεισόδια.

Στη σκέψη των γονέων του που ταλαιπωρούνται όχι λίγο απ’ αυτή την κατάσταση και φτάνουν καμιά φορά και στην απόγνωση γιατί δεν ξέρουν πώς να του φερθούν ανεβαίνει η απορία: "Γιατί; Τι του φταίει; Τι φταίμε εμείς που κάναμε το καλύτερο γι’ αυτό; Γιατί αντιδρά μ’ αυτό τον βίαιο τρόπο σε κάθε στιγμή; Γιατί δεν μπορεί να ελέγξει τις αντιδράσεις και να φερθεί πιο ψύχραιμα; Γιατί αντιδρά τόσο παρορμητικά και όχι λογικά;".

[3] Μια τρίτη περίπτωση, όχι όμως πολύ συχνή είναι όταν οι γονείς διαπιστώσουν ότι παιδί τους θέλει να ζει μέσα σ’ ένα φανταστικό κόσμο. Ενώ το διάβασμά του το περιμένει, εκείνο προτιμάει να περνάει ώρες ολόκληρες σε ονειροπόληση. Διαβάζει άσχετα με τη δουλειά του βιβλία ή μυθιστορήματα και όταν του κάνουν την παρατήρηση ότι πρέπει να μάθε τα μαθήματά του, εκείνο φροντίζει στα γρήγορα να τα διαβάσει για ν’ ασχοληθεί πάλι με το δικό του φανταστικό κόσμο και τα δικά του, πολλές φορές, εξωπραγματικά σχέδιά του.

Είναι αλήθεια ότι όλα τα παιδιά, λίγο πολύ ονειροπολούν και τους αρέσει να κάνουν σχέδια που πολλές φορές είναι απραγματοποίητα από τη γέννησή τους. Αυτό δεν είναι κακό. Εκείνο που πειράζει είναι όταν το παιδί φτάσει στο σημείο να θέλει να ζει, λίγο πολύ συνεχώς σ’ αυτό τον φανταστικό του κόσμο. Αυτό είναι που προβληματίζει τους γονείς του.

[4] Μια τέταρτη περίπτωση συμπεριφοράς παιδιών που προβληματίζει τούς γονείς τους είναι η εξής: Βλέπουν το παιδί τους ότι ενώ το ίδιο πολύ καλά γνωρίζει πιο είναι το συμφέρον του και τι πρέπει να κάνει για να μπορέσει να σταθεί και να προκύψει στη ζωή, εκείνο, παρ’ όλα αυτά αρνείται να το κάνει και ασχολείται με κάτι άλλο, που ενώ δεν είναι εξωπραγματικό, εν τούτοις δεν είναι κάτι που θα μπορούσε να το στηρίξει στη ζωή. Αντί να διαβάζει π.χ. τα μαθήματά του εκείνο ασχολείται όλη τη μέρα με τον αθλητισμό, άλλος με τη ζωγραφική, το μπάνιο, το ψάρεμα ή με την πολιτική.

[5] Μια πέμπτη τέλος περίπτωση είναι όταν οι γονείς βλέπουν το παιδί τους, κι αυτό είναι το πιο συχνό, να συμμορφώνεται με τις ιδέες και τη συμπεριφορά των φίλων ή συμμαθητών του. Κάθε τι που πιστεύουν οι φίλοι του είναι σωστό και κάθε τι που κάνουν ή παραμελούν το κάνουν το βρίσκει σαν δικαιολογία.

Τι θα γίνει μ’ αυτόν, ανησυχούν οι γονείς του. Δεν έχει δική του γνώμη; Ενώ ξέρει ποιο είναι το σωστό, ενώ τόσα χρόνια του δείξαμε ποιο είναι το καλό, εκείνος σαν να μην σκέφτεται, δέχεται το πιστεύω των φίλων του, και μάλιστα φτάνει στο σημείο να επιμένει και όταν ακόμα δεν είναι παρόντες, ότι οι φίλοι του έχουν δίκαιο και ότι αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος ζωής και συμπεριφοράς για ένα νέο της εποχής μας.

Αναφέραμε μερικούς από τους τρόπου που αντιδρούν και δημιουργούν προβλήματα στους γονείς τους τα παιδιά της σημερινής εποχής. Γιατί όμως έτσι αντιδρούν;

Είναι εύκολο να πούμε ότι φταίει ο κόσμος που τα παρασύρει ή ότι είναι ο διάβολος που με ύπουλο τρόπο προσπαθεί να δημιουργήσει προβλήματα στο παιδί σε σχέση με τους γονείς του. Με απώτερο σκοπό να το οδηγήσει στην άρνηση. Είναι αλήθεια ότι οι επιθυμίες και οι φιλοδοξίες του κόσμου είναι μια συνεχής απειλή για τα παιδιά μας. Και είναι επίσης απόλυτα σωστό ότι ο διάβολος είναι πάντοτε έτοιμος να εκμεταλλευτεί κάθε περίσταση και είναι έτοιμος να στήσει και την πιο καλοστημένη και ύπουλη παγίδα για να μπλέξει το άπειρο στους κινδύνους παιδί. Αυτό όμως δεν μειώνει τη δική μας ευθύνη, σαν γονέων. Αντίθετα, νομίζω, την αυξάνει. Πρέπει, σαν χριστιανοί γονείς, να προλάβουμε και να διορθώσουμε, όσο περνάει από το χέρι μας, οποιαδήποτε κατάσταση που μπορεί να την εκμεταλλευτεί ο διάβολος και να προβλέψουμε και να εμποδίσουμε οποιαδήποτε εξέλιξη στη ζωή του παιδιού μας που μπορεί να του δημιουργήσει προβλήματα και να το φέρει σε πολύ δύσκολη θέση, πράγμα που μπορεί να το οδηγήσει να κόψει τους δεσμούς με την οικογένειά του και να στραφεί στους φίλους και στους συμμαθητές του που είναι άνθρωποι χωρίς Θεό.

Τι όμως είναι εκείνο που πρέπει να κάνω και πως μπορώ στην κατάσταση του παιδιού  μου να βοηθήσω, είναι η απορία που ανεβαίνει συχνά σκέψη των γονέων.

Ακόμα τι είναι εκείνο που πρέπει ν’ αποφύγω για να μη δημιουργήσω προβλήματα και δυσκολίες στο παιδί μου;

Η απάντηση δεν είναι εύκολη ούτε μπορεί να είναι η ίδια στο κάθε ένα παιδί. Κι αυτό γιατί;

Το κάθε παιδί είναι μια διαφορετική προσωπικότητα και μια ξεχωριστή οντότητα. Στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του και στον τρόπο της συμπεριφοράς του παίζουν ρόλο πολλοί και διαφορετικοί ο ένας από τον άλλο παράγοντες.

Το κάθε παιδί που γεννιέται στον κόσμο αποτελεί ένα σύνολο από σωματικά χαρακτηριστικά και προσόντα, από διανοητικές ικανότητες και ταλέντα και από έμφυτες τάσεις που το καθοδηγούν σε ορισμένο τρόπο εκδηλώσεων. Αυτό το παιδί από τη στιγμή σχεδόν που θα γεννηθεί δέχεται καθημερινά τις αντιδράσεις των άλλων. Πρώτα της οικογένειάς του και μετά του άλλου κόσμου, στις δικές του ενέργειες και πράξεις. Ανάλογα μ’ αυτές τις αντιδράσεις δημιουργούνται μέσα του εντυπώσεις που καθορίζουν τη συμπεριφορά του και τις μελλοντικές του ενέργειες και πράξεις.

Απ’ όλα αυτά φαίνεται καθαρά ότι αν θέλουμε να βοηθήσουμε με επιτυχία το παιδί μας πρέπει πρώτα απ’ όλα να ξέρουμε καλά το ίδιο το παιδί μας. Με πολύ λοιπόν προσοχή πρέπει να προσπαθήσουμε ν’ αναλύσουμε τα διάφορα χαρακτηριστικά του, με σκοπό να εντοπίσουμε  εκείνα τα μειονεκτήματά του και τις αδυναμίες του που είναι δυνατόν να γίνουν ο στόχος κριτικής από τα’ άλλα παιδιά ή και από μεγαλύτερους, και ανάλογα να καθορίσουμε την τακτική που πρέπει να ακολουθήσουμε. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι όλα τα παιδιά δεν πληγώνονται στον ίδιο βαθμό από την ίδια προσβολή. Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του κάθε ένα παιδιού και ανάλογα με τα αδύνατα σημεία που το κάθε ένα έχει στον εαυτό του εντοπίσει, θα πληγωθεί όταν η προσβολή ή η κριτική κατευθύνεται εκεί που του πονάει.

Ένα π.χ. πολύ ψηλό παιδί θα ενοχληθεί και μέσα θα πληγωθεί όταν το ύψος του γίνει το κέντρο προσοχής και κριτικής των άλλων. Ένα παχύσαρκο ή όχι πολύ όμορφο κορίτσι μπορεί να ανέχεται οποιαδήποτε άλλη κριτική, είναι όμως πολύ ευαίσθητο όταν ακούσει κάτι γύρω από την παχυσαρκία του.

Το ίδιο κι ένα παιδί που η αποδοχή του στο σχολείο δεν είναι τόσο καλή. Πληγώνεται πάρα πολύ όταν η ανικανότητά του και αυτή να γίνει το κέντρο κριτικής. Δεν είναι αυτή η κατάλληλη στιγμή για να περιγράψουμε με λεπτομέρεια όλες τις βασικές κατηγορίες μειονεκτημάτων που από μικρή ηλικία δημιουργούν δυσάρεστες καταστάσεις στα παιδιά.

Εκείνο όμως που ήθελα να τονιστεί είναι ότι όλες αυτές οι δυσκολίες που τα παιδιά μας συναντούν, οι προσβολές και τα βέλη που κάθε λίγο, γνωστοί ή άγνωστοι επάνω τους πετούν, δημιουργούν μέσα τους μια δυσάρεστη κατάσταση που στην αρχή είναι παροδική, σιγά σιγά όμως εάν το παιδί δεν βοηθηθεί, μπορεί να φωλιάσει μέσα του. Το παιδί αισθάνεται μέσα του μια πικρία που αυξάνει με τον καιρό όσο τα χτυπήματα επαναλαμβάνονται επάνω του και μια πληγή που του πονάει πιο πολύ με κάθε νέα προσβολή.

Αυτή η δυσάρεστη κατάσταση καθορίζει σε αρκετό βαθμό και ανάλογα πάντοτε με την ιδιοσυγκρασία τους τον τρόπο που το παιδί αντιδρά και τον τρόπο της συμπεριφοράς του.

Αν το παιδί μας είναι ήδη μεγάλο, η κατάσταση αυτή έχει μέσα του, σε άλλο περισσότερο και σε άλλο λιγότερο, παγιωθεί και είναι αρκετά δύσκολο να αλλαχτεί. Χρειάζεται από τον καθένα μας πολύ προσοχή. Πολύ προσευχή για να μας δίνει ο Θεός σοφία και σύνεση σε κάθε στιγμή, στην προσπάθειά μας το παιδί μας να βοηθηθεί.

Πρέπει στην αρχή να καθορίσουμε καλά και καθαρά τον σκοπό που στην προσπάθειά μας επιδιώκουμε. Μετά χρειάζεται να καθορίσουμε τη μέθοδο που θα ακολουθήσουμε όμως και τα μέσα που για τον σκοπό μας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε. Αν το κάνουμε αυτό πρέπει χωρίς χρονοτριβή να προχωρήσουμε. Σιγά σιγά αλλά σταθερά και ακούραστα. Εκεί που χρειάζεται στοργή και αγάπη πρέπει να δοθεί κι αν κάποτε απαιτηθεί αυστηρότητα και τιμωρία δεν πρέπει να είμαστε έτοιμοι να σκύψουμε στην προσπάθειά μας τα προβλήματά του να κατανοήσουμε αλλά και πρέπει να στεκόμαστε στα πόδια μας σταθερά για να μπορεί και το παιδί επάνω μας να στηριχτεί. Αυτή είναι η υποχρέωσή μας. Αν αυτό το κάνουμε, κι αν ακόμη την κατάσταση του παιδιού μας δεν μπορέσουμε τελείως να την αλλάξουμε, είναι δυνατόν σε αρκετό βαθμό να την τροποποιήσουμε και να την βελτιώσουμε. Εμείς πρέπει να κάνουμε το δικό μας το καθήκον και από κει και πέρα ν’ αφήσουμε το Θεό να ενεργήσει και να είμαστε βέβαιοι ότι Εκείνος την προσπάθειά μας οπωσδήποτε θ’ ανταμείψει.

Αν πάλι το παιδί μας είναι ακόμα αρκετά μικρό υπάρχουν περισσότερα περιθώρια να βοηθήσουμε. Η προσοχή μας πρέπει πρώτα απ’ όλα να στραφεί στις συνθήκες που για το παιδί μας μέσα στην οικογένειάς μας επικρατούν. Μια σωστή ανατροφή θα σώσει στο παιδί μας αρκετή τροφή.

Αν μέσα στο σπίτι το παιδί βρίσκει στοργή, ασφάλεια και σταθερή σε αρχές ανατροφή, οι κίνδυνοι που βρίσκονται απ’ έξω δύσκολα μπορούν να το αναστατώσουν και μέσα του δυσάρεστη κατάσταση να προκαλέσουν.

Το παιδί μαθαίνει από τον τρόπο που ζουν οι άλλοι και από τις συνθήκες που γύρω του επικρατούν.

[1] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε κριτική: Μαθαίνει να κριτικάρει.

[2] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε καυγάδες: Μαθαίνει να καυγαδίζει και να μισεί.

[3] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε γκρίνια: Μαθαίνει να γκρινιάζει.

[4] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε ειρωνεία: Γίνεται ντροπαλό και δειλό.

[5] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε αυστηρή απογοήτευση: Αισθάνεται συνεχώς ένοχο. Αργότερα μάλιστα μπορεί να εκραγεί και να επαναστατήσει.

[6] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε κατανόηση: Μαθαίνει κι εκείνο να δείχνει κατανόηση και ανοχή.

[7] Αν ένα παιδί ζει μέσα στην ενθάρρυνση: Αποκτά αυτοπεποίθηση.

[8] Αν ένα παιδί ζει μέσα στον δικαιολογημένο έπαινο: Μαθαίνει να εκτιμάει.

[9] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε δικαιοσύνη: Μαθαίνει να είναι δίκαιο.

[10] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε τιμιότητα: Μαθαίνει να είναι τίμιο.

[11] Αν ένα παιδί ζει μέσα στην ειλικρίνεια: Μαθαίνει την ειλικρίνεια και την ευθύτητα στις συναλλαγές του.

[12] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε ασφάλεια: Μαθαίνει να εμπιστεύεται.

[13] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε επιδοκιμασία: Μαθαίνει να έχει αυτοεκτίμηση.

[14] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε παραδοχή και φιλία: Μαθαίνει ν’ αγαπάει.

[15] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε περιβάλλον όπου επικρατεί αληθινή πίστη στο Θεό: Σοβαρεύεται με τα πράγματα του Θεού.