Κοινωνική Απομόνωση: μια απαράδεκτη ενέργεια

Όταν, πριν είκοσι περίπου χρόνια, το AIDS εμφανίζεται για πρώτη φορά στο διεθνή ορίζοντα και αναγνωρίζεται ως πρόβλημα των περιθωριακών ομάδων, η κοινωνική απομόνωση θεωρήθηκε η καλύτερη λύση. Σήμερα όμως, που κατέχει δεσπόζουσα θέση μεταξύ των σοβαρών ζητημάτων της παγκόσμιας κοινότητας και αποτελεί μια σοβαρή απειλή για όλους μας, η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική. Η ιδιαιτερότητα, βέβαια, της αρρώστιας που είναι συνυφασμένη με τη ζωή και το θάνατο, δημιουργεί προβλήματα στα μολυσμένα από τον ιό άτομα και το κοινωνικό τους περιβάλλον. Αυτή καθεαυτή η γνώση της ασθένειας, αρχίζει να τροποποιεί τη στάση τόσο του ίδιου του ατόμου προς το οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον όσο και αντίστροφα. Το κοινωνικό στίγμα είναι τρομερό. Η απομόνωση δε λύνει το πρόβλημα. Αντίθετα δημιουργεί καινούργιες ανεπιθύμητες καταστάσεις. Οι φορείς και οι ασθενείς αποκρύπτουν την πάθησή τους και ο κίνδυνος της μόλυνσης γίνεται πολύ μεγαλύτερος. Επιπλέον, τα ψυχολογικά προβλήματα των ασθενών είναι πολλά και δυσεπίλυτα.

Σ' αυτή τη φάση είναι ιδιαίτερα χρήσιμη η κατανόηση της οικογένειας και η ανάμειξή της με τη φροντίδα του ασθενούς.

Το ιατρικό και το νοσηλευτικό προσωπικό που καλείται να περιθάλψει τους ασθενείς του AIDS αισθάνεται φόβο μπροστά σε μια τόσο θανατηφόρα επιδημία και νιώθει την ανεπάρκειά του να αντιμετωπίσει τη θνησιμότητα της ασθένειας.

Ο φόβος και η απογοήτευση των ασθενών με AIDS για   τους Χριστιανούς είναι μια μεγάλη πρόκληση. Ο Θεός μπορεί να εργαστεί θαυμάσια κι όταν ακόμα τα πράγματα είναι τελείως συγκεχυμένα. Το λυπηρό είναι ότι πολλοί από μας δε δείχνουμε έλεος και ευσπλαχνία. Αντίθετα, παίρνουμε τη θέση του κριτή. Ο Ιησούς Χριστός δεν έδιωξε ποτέ κανένα. Ο Μεγάλος Ιατρός μας καλεί, υγειονομικούς και μη, να δείξουμε αγάπη χωρίς όρια. Πότε θα μάθουμε να φροντίζουμε τους ανθρώπους που ο Θεός φέρνει στο περιβάλλον μας; Είτε κληθούμε να περιθάλψουμε αρρώστους με AIDS είτε όχι, είναι ανάγκη να αποβάλουμε τις προκαταλήψεις μας και να δείξουμε έμπρακτα την αγάπη του Χριστού.

Μέσα στη βαθιά απογοήτευση και απελπισία των αρρώστων με AIDS δεν υπάρχει τίποτε και κανένας που να μπορεί να τους στηρίξει. Η γνήσια πίστη στον Ιησού Χριστό είναι το μόνο στερεό θεμέλιο. Είναι η μόνη ελπίδα, γιατί ανοίγει τον ουρανό της μακαριότητας και της αιωνιότητας. Αυτές τις μέρες διάβασα μια συγκινητική ιστορία: Η γυναίκα μολύνθηκε από AIDS από τον άνδρα της, που ήταν αμφιφυλόφιλος, και αισθανόταν φοβερά πληγωμένη. Τον θεωρούσε υπαίτιο του δράματός της. Μια πιστή Χριστιανή νοσηλεύτρια ανάλαβε τη φροντίδα του ζεύγους των ασθενών. Πίστεψε στο Χριστό πρώτα η γυναίκα και από εκείνη τη στιγμή άλλαξε η συμπεριφορά της απέναντι στον άνδρα της. Καμιά μομφή, κανένας κακός λόγος πλέον. Η απεριόριστη αγάπη της γυναίκας, κέρδισε στο Χριστό και τον άνδρα της. Τώρα, κι οι δυο έχουν πεθάνει, αλλά σίγουρα βρίσκονται στην παρουσία του Χριστού.

Ποια είναι η δική μας προτροπή; Νομίζω η απάντηση έχει ήδη δοθεί. Η μόνη λύση στο πρόβλημα του αρρώστου με AIDS, αλλά και κάθε άλλου βαριά πληγωμένου, είναι ένα βλέμμα αληθινής πίστης στο πρόσωπο του μόνου Σωτήρα, του Κυρίου Ιησού Χριστού.

Η σύγχρονη ιατρική έδωσε θεραπεία σε πολλές αρρώστιες που αιώνες βασάνιζαν την ανθρωπότητα. Αντιμετωπίζοντας τα λοιμώδη νοσήματα με τα αντιβιοτικά και προλαμβάνοντας τα με τα εμβόλια, ουσιαστικά τα `χει εξαλείψει. Έδωσε επίσης κάποιες λύσεις και στα σοβαρά προβλήματα που δημιούργησαν οι αρρώστιες του πολιτισμού, οι καρδιοπάθειες και ο καρκίνος. Η αδυναμία ωστόσο της επιστήμης να αντιμετωπίσει, μέχρι στιγμής τουλάχιστον το AIDS, γεμίζει το κάθε απλό άνθρωπο με φόβο, και αγωνία. Το πρόβλημα δεν είναι όμως μόνο ιατρικό. Έχει προεκτάσεις στο άτομο και στην κοινωνία. Αν και δεν υπάρχει θεραπεία για την αρρώστια καθεαυτή, υπάρχει θεραπεία για τον οδυνηρό της αντίκτυπο στην ψυχή του αρρώστου και στο κοινωνικό του περιβάλλον.

Οι ασθενείς που έχουν προσβληθεί από τον ιό του AIDS μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες. Είναι: 1. Αυτοί που κατά κάποιο τρόπο προξένησαν μόνοι τους τη μόλυνσή τους. 2. Αυτοί που μολύνθηκαν όχι από δική τους ευθύνη, αλλά από κάποιο τυχαίο γεγονός ή απροσεξία τρίτων.

Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε ότι με κανένα τρόπο δεν στηρίζεται από την Αγία Γραφή η άποψη, ότι η αρρώστια είναι η θεία τιμωρία για κάποια αμαρτία. (δες Ιωάννης 9:1-3). Αναφερόμαστε λοιπόν σ' ανθρώπους που κατά κάποιο τρόπο προξένησαν οι ίδιοι τη μόλυνσή τους, με την έννοια ότι ο τρόπος ζωής τους ήταν τέτοιος που να τους εκθέτει σε κίνδυνο μόλυνσης πολύ μεγαλύτερο απ' αυτόν που διατρέχουν οι υπόλοιποι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της κατηγορίας ατόμων είναι οι ομοφυλόφιλοι. Το γεγονός ότι ο ομοφυλόφιλος έρχεται σε επαφή κάθε τόσο με διαφορετικούς, συνήθως άγνωστους σεξουαλικούς συντρόφους, αυτόματα τον κατατάσσει σε ομάδα υψηλού κινδύνου.

Ο ασθενής αυτής της κατηγορίας πολλές φορές εκτός από την πίκρα της απομόνωσης και της κοινωνικής απόρριψης, βασανίζεται και από αβάσταχτη ενοχή. Οι τύψεις έρχονται και ξανάρχονται αμείλικτες και του θυμίζουν τις στιγμές της ντροπής. Θέλει να φωνάξει για συγνώμη, αλλά δεν ξέρει σε ποιον να στραφεί, από ποιόν να τη ζητήσει. Σ' αυτόν τον άνθρωπο πρέπει να πούμε ότι υπάρχει συγχώρηση που την δίνει ο Χριστός. Αυτός συγχώρησε το ληστή στον Σταυρό (Λουκάς 23:40-43). Αυτός πήρε επάνω Του κάθε αμαρτία μας και πλήρωσε την τιμωρία που μας άξιζε με το θάνατο Του (Ησαΐας 53:5). Δεν υπάρχει ενοχή για όποιον δέχεται αυτή την απλή μα τόσο μεγαλειώδη αλήθεια, γιατί μέσο της θυσίας του Ιησού Χριστού γίνεται παιδί του Θεού (Ιωάννης 1:12).

Στην κατηγορία των ασθενών που μολύνθηκαν τυχαία ή από απροσεξία κάποιον άλλον, ανήκουν άτομα στα οποία ο ιός μεταδόθηκε από μολυσμένα οδοντιατρικά εργαλεία, από μετάγγιση αίματος ή από άλλη άγνωστη αιτία. Στη ψυχή του αρρώστου που ανήκει σε αυτή την κατηγορία, διακρίνονται δυο δυσάρεστα συναισθήματα:

1. Οργή κατά της κοινωνίας, που όφειλε να προσέχει

2. Το βασανιστικό ερώτημα, "γιατί να συμβεί σε μένα αυτό, που στο κάτω - κάτω της γραφής δεν ήμουν κι ανήθικος άνθρωπος"

Αν δώσουμε περισσότερη προσοχή, διαπιστώνουμε ότι ο άνθρωπος αυτός βασανίζεται από οργή και μίσος για την κοινωνία και για το Θεό. Αυτό τον απομονώνει ακόμη περισσότερο από τον κοινωνικό του περίγυρο, και επιβαρύνει ψυχολογικά τον ίδιο και τους ανθρώπους που τον φροντίζουν.

Οπωσδήποτε η κοινωνία δηλαδή ο καθένας μας, πρέπει να προσέχει να είναι ενήμερος και να απαιτεί να λαμβάνονται όλα τα μέτρα για την αποφυγή της μετάδοσης του ιού. Όμως η κοινωνία που με τις αδυναμίες της δεν πρόσεξε και συνέβαλε στην διάδοση αυτή πρέπει να αναλαμβάνει να βοηθήσει τον άρρωστο, γιατί κανείς μας δεν είναι δυνατόν να ζήσει τελείως μόνος, απομονωμένος από τους υπόλοιπους. Αυτό ακριβώς το πνεύμα της αγάπης και της κατανόησης προτρέπει η Αγία Γραφή (Σας παρακαλούμε αδελφοί... να περιθάλπετε τους ασθενείς - Α' Θεσσαλονικείς 5:14β).

Το δεύτερο ερώτημα: "γιατί να συμβεί αυτό σε μένα"; Είναι πανάρχαιο και πολύ δύσκολο στο να απαντηθεί. Η Αγία Γραφή ωστόσο δε διστάζει να απαντήσει δίχως περιστροφές στο πρόβλημα του πόνου, αναλύοντας την κάθε του λεπτομέρεια στο Βιβλίο του Ιώβ. Πολύ σύντομα θα προσπαθήσουμε να εκθέσουμε τις θέσεις της Αγίας Γραφής.

1. Όπως έχουμε ήδη παρατηρήσει η αρρώστια δεν είναι η θεία τιμωρία για κάποια αμαρτία (Ιωάννης 9/1- 3), είναι όμως μία από τις αναπόφευκτες συνέπειες της εκτροπής τον ανθρώπου από το θείο σχέδιο, της αμαρτίας (Ρωμαίους 5:5-14, Ρωμαίους 8:20-22), και αποτελεί ένα από τα παιδαγωγικά μέσα που χρησιμοποιεί ο Θεός για τη τελειοποίηση των δικών Του όσο αυτό κι αν φαίνεται παράδοξο (Ιώβ κεφ. 1 και 2).

2. Ο άνθρωπος όσο ηθικός κι αν είναι φαινομενικά, δεν μπορεί να σταθεί μπροστά στην αγιότητα του Θεού (δες Ρωμαίους 3:23 και Ιώβ 42:6). Η αυτοδικαίωση εμποδίζει τον άνθρωπο να δεχθεί αυτό που ο Χριστός του δίνει ως δώρο, την πραγματική δικαίωση.

3. Ο Θεός μπορεί να θεραπεύσει οποιαδήποτε ασθένεια ακόμη κι ανίατη με τα ανθρώπινα μέσα (δες Λουκάς 5:10-13, όμως πολλές φορές για λόγους παιδαγωγικούς δεν αφαιρεί την αρρώστια (δες Β' Κορινθίους 12:7-9).

4. Ο Θεός ετοιμάζει για κάθε άνθρωπο που θα δεχθεί τη δωρεά του Χριστού μια λαμπρή ζωή, δίχως πόνο κι αρρώστια (Και θα σβήσει ο Θεός κάθε δάκρυ από τα μάτια τους... Ούτε πόνος δε θα υπάρχει πλέον-δες Αποκάλυψη 21:4).

Υπάρχουν παραδείγματα ανθρώπων φορέων, που μολύνθηκαν τυχαία. Είναι όμως γεμάτοι από κατανόηση, από αγάπη για τον συνάνθρωπο τους, από αισιοδοξία που τη μεταδίδουν στους γύρω τους. Έχουν όλοι ένα κοινό χαρακτηριστικό. Την πίστη, την εμπιστοσύvη στον Χριστό. Είναι συγχωρημένοι από Εκείνον, υπάκουοι σε Εκείνον, υπηρέτες Εκείνου.

Αξίζει να αναφέρουμε την περίπτωση ενός ζευγαριού από την Αμερική. Είναι ο Γουίλι και η Ντέμπι Ράιος. Ήταν άνθρωπος του περιθωρίου και του εγκλήματος. Κάποια στιγμή οδηγήθηκε στη φυλακή. Εκεί όμως άκουσε για το έργο του Χριστού και άλλαξε ριζικά. Αργότερα όταν αποφυλακίστηκε γνώρισε την Ντέμπι. Παντρεύτηκαν κι απέκτησαν ένα αγοράκι. Μετά από λίγα χρόνια, κάποιες ενοχλήσεις οδήγησαν τον Γουίλι στο νοσοκομείο όπου διαπιστώθηκε ότι είχε μολυνθεί από τον ιό του AIDS.

Οι εξετάσεις έδειξαν το ιδιο και για την Ντέπι. Είναι θαύμα κυριολεκτικά ότι το τριών ετών αγοράκι τους δεν έχει μολυνθεί. 0 Γουίλι έχει αναλάβει την υπηρεσία της μετάδοσης του μηνύματος του Χριστού στους φυλακισμένους.

Επισκέπτεται διάφορες φυλακές και μιλά για την απελευθέρωση του από τα δεσμά. Η Ντέμπι έχει κι' αυτή το έργο της. Στηρίζει και παρηγορεί άλλους ασθενείς του AIDS, όπως κι αυτή δέχεται την υποστήριξη της εκκλησίας. Ο Γουίλι προξένησε κατά κάποιο τρόπο την μόλυνσή του. Η Ντέμπι δεν ευθύνεται για τη μόλυνσή της, όμως κι οι δύο άφησαν το φορτίο της ενοχής τους στα πόδια τον Χριστού. Με την καρδιά γεμάτη αγάπη για το Θεό και τον συνάνθρωπο, με τις λίγες δυνάμεις που έχουν, υπηρετούν τις ανάγκες των άλλων. Να λοιπόν που και ο ασθενής του AIDS μπορεί να φανεί χρήσιμος στην κοινωνία, αν δεχθεί την γιατρειά που χαρίζει ο Χριστός (Β' Κορινθίους 1:4).

Μέχρι στιγμής δεν είδαμε το πρόβλημα που αντιμετωπίζει κάθε ασθενής του AIDS, την αγωνία του θανάτου. Όλοι γνωρίζουμε ότι η ιατρική δηλώνει αδυναμία, μπροστά στη φοβερή αρρώστια, αλλά είναι φοβερό να ξέρει κάποιος ότι οδηγείται από αυτήν αργά ή γρήγορα στον θάνατο. Κι όμως η ελπίδα μπορεί να φωτίσει το σκοτάδι της αγωνίας. 0 Χριστός μας διαβεβαιώνει ότι Αυτός είναι η Ανάσταση και η Ζωή (Ιωάννης 11:25), και οι πιστοί του προσδοκούν την τελική νίκη του Χριστού(Α' Κορινθίους 15:54-55).

Η ελπίδα αυτή είναι που κάνει το φορέα του AIDS να χαμογελά και να μεταδίδει το χαμόγελο στους γύρω του. Η Ντέμπι Ράιος μιλώντας για κάποια περίπτωση εισαγωγής της στο νοσοκομείο λέει: "Οι νοσοκόμες άρχισαν να μας αγαπούν, γιατί είδαν ότι δεν ξαπλώσαμε με σταυρωμένα χέρια περιμένοντας τον θάνατο... Είναι λυπηρό να βλέπεις τους περισσότερους να πεθαίνουν χωρίς ελπίδα".

Κλείνοντας θα πρέπει να τονίσουμε την ευθύνη της κοινωνίας προς το άρρωστο άτομο. Ας μην απομονώσουμε το φορέα. Ας δείξουμε αγάπη και κατανόηση. Αυτό είναι το χρέος της αγάπης προς τον συνάνθρωπό μας και προς Εκείνον που τόσο μας αγάπησε.