|
Αυλός
Το αρχαιότερο πνευστό μουσικό
όργανο, παρόμοιο με την φλογέρα. Στα εβραϊκά ονομάζεται "χαλίλ". Κατασκευαζόταν
από καλάμι ή κέρατο και είχε τρύπες κατά μήκος του. Χρησιμοποιόταν σε
παρελάσεις, υποδοχές και εθνικές εκδηλώσεις (Α' Βασιλέων 1:40), σε συμπόσια
(Ησαΐας 5:12) και πανηγύρια (Ησαΐας 30:29), σε εορταστικές εκδηλώσεις (Λουκάς
7:32), σε γάμους και κηδείες (Ματθαίος 11:17). Υπήρχε και μεγαλύτερος στο σχήμα
αυλός γνωστός ως "νεκαμπχιμ". Αναφορές στη Παλαιά Διαθήκη: Γένεση 4:21, Α'
Σαμουήλ 10:5, Ιερεμίας 48:36, κ.α. Στη Καινή Διαθήκη: Λουκάς 7:32, Α' Κορινθίους
14:7.
Δεκάχορδο
όργανο
Μουσικό όργανο με δέκα χορδές.
Αναφέρεται στον Ψαλμό 92:3.
Κέρας
Πνευστό μουσικό όργανο.
Εβραϊκά λεγόταν "κερέν" όπως και η σάλπιγγα. Κατασκευαζόταν από κέρατα ζώων.
Στην Αγία Γραφή βλέπουμε να χρησιμοποιείται για δύο λόγους: σαν δοχείο για τη
μεταφορά λαδιού και σαν σάλπιγγα (Α' Χρονικών 25:5). Στο βιβλίο του Ιησού του
Ναυή χρησιμοποιείται στη περιγραφή της πτώσης της Ιεριχώ με το όνομα "σοπάρ" που
είναι συνώνυμο με τη σάλπιγγα.
[δες και
σάλπιγγα κερατίνη]
Κιθάρα
Το αρχαιότερο έγχορδο όργανο,
συριακής προέλευσης (Γένεση 4:21). Χρησιμοποιείτο περισσότερο σε στιγμές χαράς,
ευθυμίας αλλά και σε ιερές τελετές. Στην εβραϊκή γλώσσα συναντιέται με τρία
διαφορετικά ονόματα: "uagb", "nebel" και "kinnor", προφανώς γιατί υπήρχε σε
διαφορετικά σχήματα με τα αντίστοιχα μουσικά ακούσματα. Εφευρέτης της κιθάρας
ήταν σύμφωνα με το βιβλίο της Γένεσης, ο
Ιουβάλ (4:21). Ο
Δαβίδ ήταν πολύ καλός
κιθαρωδός (Α' Σαμουήλ 16:16,23, 18:10). Κατά τον Ιώσηπο η κιθάρα παιζόταν με τα
δάκτυλα και είχε 12 χορδές. Στον Ιώβ 30:31 αναφέρεται μαζί με τον αυλό, ο οποίος
μεταφράζεται αλλού ως "ψαλμός" και αλλού ως "όργανο". Αναφέρεται πάνω από 50
φορές. Στη Παλαιά Διαθήκη: Γένεση 4:21, 31:27, Α' Σαμουήλ 10:5, 16:16,23, Α'
Χρονικών 25:3, Ιώβ 21:12, 30:31, Β' Χρονικών 5:12, 15:16,21,28, Ψαλμοί 33:2,
43:4, 49:4, 57:8, 71:22, 81:2, 137:2, 92:3, 98:5, 108:2, 147:7, 149:3, 150:3,
Ησαΐας 5:12, 16:11, 23:16, 24:8, 30:32, Δανιήλ 3:5,7,10,15, Ιεζεκιήλ 26:13, κ.α.
Στην Καινή Διαθήκη: Α' Κορινθίους 14:7, Αποκάλυψη 5:8, 14:2, 15:2, 18:22.
Κύμβαλο
Κρουστό μουσικό όργανο.
Εβραϊκά "σελσελίμ" ή "μ(ε)σιλταγίμ". Αποτελείται από δύο κοίλους ορειχάλκινους
δίσκους τους οποίους όταν χτυπάς παράγουν τον ήχο. Το χρησιμοποιούσαν σε
θρησκευτικές γιορτές (Α' Σαμουήλ 18:6) και τελετές. Ο
Ασάφ, αρχιμουσικός του Δαβίδ, έπαιζε τα
κύμβαλα (Α' Χρονικών 16:542). Αναφορές της Παλαιάς Διαθήκης υπάρχουν: Β' Σαμουήλ
6:5, Α' Χρονικών 13:8, 15:16,19,28, 25:1,6, Β' Χρονικών 5:12, 29:25, Έσδρας
3:10, Νεεμίας 12:27, Ψαλμός 150:5. Στη Καινή Διαθήκη αναφέρεται μόνο μία φορά,
στο κεφάλαιο της Αγάπης (Α' Κορινθίους 13:1) για να περιγράψει τον άνθρωπο που
υποκρίνεται (κύμβαλο "αλαλάζον").
Κουδούνι
(Κώδων)
Εβραϊκά "μετζιλλόθ" ή "παμόν".
Αναφέρεται μόνο μια φορά στο Ζαχαρίας 14:20 και ανήκει στη κατηγορία των
κρουστών. Το κρέμαγαν στα χαλινάρια των αλόγων, είτε για να κουδουνίζει, είτε
για διακόσμηση.
Λύρα
Εβραϊκ ά "κιννόρ". Έγχορδο
μουσικό όργανο ασσυριακής καταγωγής. Είχε ηχείο κάτω και παράλληλα από τις
χορδές. Κατά τον Ιώσηπο είχε 10 χορδές και παιζόταν με πλήκτρο. Ήταν γνωστή
στους Εβραίους σε τελειότερο τύπο και με ηχείο σχήματος χελώνας μέσα στο οποίο
υπήρχαν δύο βραχίονες το οποίο αρχικό τόξο της ασσυριακής λύρας είχε
αντικατασταθεί με εγκάρσιο ζυγό, στον οποίο στερεώνονταν οι χορδές. Οι
Ισραηλίτες τη χρησιμοποιούσαν στα συμπόσιά τους μαζί με την κιθάρα, το τύμπανο
και τον αυλό (Ησαΐας 5:12, 30,29, Αμώς 6:5). Το χρησιμοποιούσαν αρκετά οι
Έλληνες και αρχικά είχε τέσσερις χορδές (λύρα Απόλλωνα), αργότερα έφθασε να έχει
δέκα οκτώ.
Νεγινώθ
Αναφέρεται στις
εισαγωγικές σημειώσεις των Ψαλμών 4, 6, 54, 55, 61, 67, 76, καθώς και στο
Αββακούμ 3:19. Αν και η ερμηνεία της λέξης δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρη, έχει
σχέση με έγχορδο όργανο, πιθανότερο δε με το λαούτο. Στον 6ο ψαλμό, μεταφράσεις
το ταυτίζουν με οκτάχορδο λαούτο.
Νεχιλώθ
Αναφέρεται στις εισαγωγικές σημειώσεις του 5ου Ψαλμού, και πιθανόν να πρόκειται
για είδος αυλού.
Όργανο
Μουσικό όργανο, πνευστό, όμοιο
με τον αυλό που αποτελούταν από πέντε μέχρι εννέα ενωμένα καλάμια διαφορετικού
μεγέθους (Ιώβ 21:12, 30:31, Ψαλμοί 150:4). Κάποιοι το ταυτίζουν με τη φλογέρα.
Σάλπιγγα (Σάλπιγξ)
Εβραϊκά "κερέν". Πνευστό
μουσικό όργανο που χρησιμοποιούσαν ιδιαίτερα σε πολέμους, γιορτές, πομπές.
Κατασκευάζονταν από αργύριο (Αριθμοί 10:2), ή από κέρατα ζώων (Ιησούς του Ναυή
6:4,6,8,13). Ο Μωυσής κατασκεύασε δύο αργυρές για να τις χρησιμοποιούν οι ιερείς
όταν θέλανε να συγκαλέσουν τη συναγωγή και να καλέσουν σε πόλεμο. Αργότερα
πολλοί ιερείς ορίσθηκαν να σαλπίζουν μπροστά στην Κιβωτό του Θεού (Α' Χρονικών
15:24). Ένα είδος σάλπιγγας ήταν η ονομαζόμενη "ευθεία σάλπιγγα", στα εβραϊκά "χατποτσερόθ".
Συναντιέται πάνω από 100
φορές: Έξοδος 19:13,16, Λευιτικό 23:24 10:8,9,10, 29:1, Α' Βασιλέων 1:34, Β'
Βασιλέων 11:14, 12:13, Α' Χρονικών 16:6, 15:24, Β' Χρονικών 5:13, 13:12
(σάλπιγγες δυνατές), 23:13, 29:26, Α' Σαμουήλ, 13:3, Β' Σαμουήλ 2:28, 15:10,
20:1,22, Ιησούς του Ναυή 6:9,13,20, Κριτές 7:8,16,18,19,20,22, 3:27, 6:34,
Έσδρας 3:10, Νεεμίας 12:35,41, 4:18, Ψαλμοί 47:5, 150:3, 87:5, Ησαΐας 18:3,
Ιεζεκιήλ 7:14, 33:3,4,5,6, Δανιήλ 3:5,7,10,15, Ωσηέ 5:8, Ιωήλ 2:1, Αμώς 2:2,
3:6, Σοφονίας 1:16, Ζαχαρίας 9:14, κλπ. Στη Καινή Διαθήκη: Ματθαίος 24:31, 6:2,
Α' Κορινθίους 14:8, 15:52, Α' Θεσσαλονικείς 4:16, Εβραίους 12:19, Αποκάλυψη
8:2,6,13, 1:10, 4:1, 9:14, 10:7, 11:15.
Υπήρχε και ημέρα που
ονομαζόταν
γιορτή των Σαλπίγγων
(Λευιτικό 25:9).
[δες και
σάλπιγγα κερατίνη]
Σάλπιγγα
κεράτινη
Εβραϊκά "σοφάρ κερέν". Είδος
σάλπιγγας που ήταν κατασκευασμένη από κέρατα κριού. Ο ήχος της ήταν δυνατός και
βροντώδης και θεωρείτο η "εθνική σάλπιγγα" των Ισραηλιτών. Τη
χρησιμοποιούσαν
ιδιαίτερα σε θρησκευτικές και στρατιωτικές τελετές (Λευιτικό 25:9, Ιώβ 39:24,25,
Ιερεμίας 4:5, 6:1,17,
Β' Χρονικών 15:14, Ωσηέ
5:8). Στο βιβλίο Ιησούς του
Ναυή (6:4,6,8,13), αναφέρεται η ύπαρξη επτά κεράτινων σαλπίγγων τις οποίες
χρησιμοποίησαν οι Ισραηλίτες για να ρίξουν τα τείχη της Ιεριχώ. Το "σοφάρ"
χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα στις συναγωγές. Παρόμοιο όργανο δε συναντιέται
σε κανέναν άλλο λαό της αρχαιότητας.
Σαμβύκη
Έγχορδο μουσικό όργανο.
Εβραϊκά λέγεται "σαμβούτ", προερχόμενο από την αραμαΐκή "σαββεκά". Ήταν όργανο
παρόμοιο με μικρή άρπα ή κιθάρα, αποτελείτο από τέσσερις ή περισσότερες χορδές,
και παιζόταν με πλήκτρο. Το χρησιμοποιούσαν οι Βαβυλώνιοι, χρησιμοποιείτο
στην ορχήστρα του βασιλιά Ναβουχοδονόσορ (Δανιήλ 3:5,7,10,15). Διατηρήθηκε μέχρι
το τέλος του μεσαίωνα (στα λατινικά "sambuca"
και στα παλιά γερμανικά "sambiut").
Σείστρο
Κρουστό μουσικό όργανο,
αναφέρεται στο Β' Σαμουήλ 6:5. Ταυτίζεται με τα σημερινά κρόταλα.
Σοσανίμ
(το) (Ψαλμοί 45, 69 και 80) Σημαίνει "κρίνο". Ίσως όνομα ύμνων
της άνοιξης. Ίσως ακόμα να αναφέρεται σε πνευστά όργανα που μοιάζουν με κρίνο.
Συμφωνία
Αναφέρεται στο Δανιήλ
3:5,10,15 σαν όργανο στην ορχήστρα του βασιλιά Ναβουχοδονόσορ. Ήταν έγχορδο
όργανο αν και μερικοί το κατατάσσουν στα πνευστά παρόμοιο σαν την γκάιντα
(άσκαυλο). Μεταφράσεις το ταυτίζουν με το σημερινό λαγούτο. Στην Αγία Γραφή η
λέξη "συμφωνία" αποδίδεται κα σαν ομαδικό τραγούδι και μουσική (Λουκάς 15:15).
Σύριγξ ή
Σύριγγα
Εβραϊκά "μασρωκιθά" (αραμαική
λέξη). Πνευστό μουσικό όργανο που αποτελείτο από δύο έως δέκα μικρά καλάμια και
έβγαζε γλυκό ήχο, παρόμοιο της σημερινής φλογέρας ή του γνωστού "αυλού του Πανός".
Αναφέρεται στο Δανιήλ 3:5,7,10,15.
Τύμπανο
Εβραϊκά "τόφ". Κρουστό μουσικό
όργανο, ισχύος και δύναμης. Αποτελούταν από μεταλλικό ή ξύλινο κυλινδρικό κουτί,
όπου στο πάνω και κάτω μέρος υπήρχε δέρμα ζώου, συνήθως γαιδάρου. Χτυπιόταν
συνήθως με τα δάκτυλα. Το χρησιμοποιούσαν σε εκδηλώσεις χαράς, σε συμπόσια
(Ησαΐας 5:12), παρελάσεις (Α' Σαμουήλ 18:6) και σε χορούς, ιδιαιτέρως οι
γυναίκες (Έξοδος 15:20). Αναφέρεται πάνω από 50 φορές: Γένεση 31:27, Κριτές
11:34, 10:5, Β' Σαμουήλ 6:5, Α' Χρονικών 13:8, Ησαΐας 24:8, 30:32, Ιώβ 21:12,
Ιερεμίας 31:4, Ιεζεκιήλ 28:13, Ψαλμοί 91:2, 149:3, 150:4, κ.α.
Φλογέρα
Συμπεραίνεται από τους
μουσικούς όρους "μαχαλάθ-λεανώθ" (Ψαλμοί 53, 88) και "μαχαλάθ" (Ψαλμός 53), οι
οποίοι πιθανόν αναφέρονται σε φλογέρες.
Ψαλτήριο
1. Έγχορδο μουσικό
όργανο, παρόμοιο με την κιθάρα, ονομάζεται και "νέβελ". Είχε σχήμα τετραγώνου
και υπήρχε ηχείο κάτω από τις χορδές (όπως η βαβυλωνιακή σαμβούκα). Παιζόταν με
τα δάκτυλα. Πολλοί το ταυτίζουν με το σημερινό λαούτο. Αναφέρεται στα χωρία: Α'
Σαμουήλ 10:5, Β' Σαμουήλ 6:5, Α' Χρονικών 13:8, 15:16,20,28, 16:5, Β' Χρονικών
29:25, 5:12, 9:11, 20:28, Ψαλμοί 57:8, 81:2, 92:3, 71:22, Δανιήλ 3:5,7,10,12,
Νεεμίας 12:27.
2. Πνευστό μουσικό
όργανο, εβραϊκά "ουγάβ". Αναφέρεται τέσσερις φορές στην Αγία Γραφή (Γένεση 4:21,
Ιώβ 21:21, 30:31, Ψαλμός 150:3) Το ψαλτήριο που αναφέρεται στη Γένεση πρέπει να
ήταν διαφορετικό από αυτό που αναφέρεται στον ψαλμό γιατί το πρώτο ήταν ένα
είδος αυλού που φυσιόταν με το στόμα, ενώ το δεύτερο φυσιόταν με φυσητήρα.
Ψαλτήριο
δεκάχορδο
Είδος ψαλτηρίου με δέκα
χορδές. Ψαλμοί 33:2, 144:9.
|
