[του Γιαννακάκου Πέτρου, Ιατρού]

[] Το δράμα της αποκοπής του δημιουργήματος από το Δημιουργό διαφαίνεται στις Πρωταρχικές αλλά και διαχρονικά παρόμοιες θρησκευτικές, φιλοσοφικές και επιστημονικές θέσεις και αντιλήψεις σχετικά με το ερώτημα το μέγα της "αρχής".

Ο Ησίοδος στο βιβλίο του "Θεογονία" πρώτος εισάγει την έννοια του χάους σαν αρχή του παντός, και ύστερα από χιλιετηρίδες, η έννοια αυτή επανακάμπτει με σύγχρονο επιστημονικό μανδύα σαν "Θεωρία του χάους".

Θέλοντας να είναι πιο συγκεκριμένοι, οι υλοζωιστές και φυσιοκράτες φιλόσοφοι της Ιωνίας και της υπόλοιπης Ελλάδας, εντοπίζουν την απάντηση στο πρόβλημα ενδοκοσμικά, με κύριους εκπροσώπους τον Θαλή (στην αρχή το νερό), τον Αναξιμένη (στην αρχή ο αέρας) και τον Ηράκλειτο (στην αρχή το πυρ). Σχετική εξαίρεση, που δείχνει μια προσπάθεια της σκέψης προς την υπέρβαση, αποτελούν οι απόψεις του Αναξίμανδρου (στην αρχή το άπειρο) και του Αναξαγόρα (στην αρχή ο νους).

Σε όλες τις θέσεις προεξάρχει το απρόσωπο κυρίως αίτιο της δημιουργίας και η αντίθεση με το συγγραφέα της Γένεσης, που τονίζει χαρακτηριστικά, στην αρχή ο Θεός, είναι έκδηλη.

Με την φράση αυτή τοποθετείται δυναμικά η άρνηση των θέσεων, της πρώτης αθεΐας, του υλογωϊσμού, του υλισμού και του "πνευματικού πανθεϊσμού", θέσεις που ενώ στην πορεία του χρόνου φαίνονται να διαφοροποιούνται, εν τούτοις στη βάση ουσίας τους παραμένουν οι ίδιες, όπως αρχικά. Και το χάος, το άπειρο, το πυρ (ενέργεια), το νερό (ύλη), αέρας (χώρος) κλπ στοιχεία της κτίσης έχουν διαχρονικά υποκαταστήσει στα πλαίσια του υλισμού, πανθεϊσμού και αθεϊσμού τον προσωπικό Θεό της Γένεσης. Η σύγχρονη επιστημονική έκφραση περί Δημιουργίας εάν δεν είναι πανθεϊστική στο βάθος της, όταν ταυτίζει σε μια ενότητα Θεό και φύση, είναι οπωσδήποτε αγνωστικιστική μέσα από την ανθρώπινη διάθεσή της απόρριψης προσωπικού Δημιουργού. Αλλά η πληρότητα των εδαφίων της Γένεσης δεν εκφέρεται μόνο με τον τονισμό του προσωπικού στο Δημιουργό αλλά με τον υπερτονισμό της Θεότητας σε περισσότερα του ενός πρόσωπα. Πράγματι ο πληθυντικός της λέξης "Ελοχείμ" υποδηλώνει την τριαδική θεότητα και όχι απλά μόνο το μεγαλείο του - πληθυντικού αριθμού.

Η θεία απολυτότητα του προσωπικού απείρου ως αιωνίου δεν προσφέρεται στη έρευνα του ανθρώπινου λογισμού, έρευνα που συνιστά μια διαχρονική ματαιοπονία. Η ιδέα περί του Θεού υπερβαίνει όλη την ικανότητα της ανθρώπινης σκέψης γιατί το ενδοκοσμικό έλλογο δεν μπορεί να δώσει αποδείξεις για το εξωκόσμιο υπέρλογο.  Και το άπειρο και αιώνιο δεν μπορεί να ερευνηθεί λογικά και αποτελεσματικά από το πεπερασμένο και προσωρινό, αλλά μόνο να "ψηλαφισθεί" μέσα στα πλαίσια των ενδείξεων, που το ίδιο το άπειρο εκφέρει προς την ενδοκοσμικότητα. Αυτές οι ενδείξεις αποτελούν ερεθίσματα σύμπλευσης λογικής και πίστης στο Θεό, αφού η λογική επικαλείται τον ορατό κόσμο σαν μαρτυρούμενη ένδειξη ύπαρξης του αιώνιου και η πίστη τον συμβολοποιεί (...όταν ορώ τα έργα των χεριών Σου.../ψαλμός). Η ύπαρξη του Θεού νοηματοδοτεί απόλυτα την ύπαρξη του κόσμου από άποψη σκοπού και αιτιολογεί τη προέλευσή του μηδενίζοντας έτσι τις χαοτικές θέσεις της έλλογης ενδοκοσμικότητας.  Μόνη η έλλογος ενδοκοσμικότητα χαρακτηρίζεται από τις διαλεκτικές αντιφάσεις της, την αγνωστικιστική θέση ως προς την προέλευση και τον χαοτισμό ως προς την εξέλιξη. Έτσι μέσα από την έλλογη ενδοκοσμικότητα αναδύεται το πνεύμα της Γης, που είναι το Φαούστιο πνεύμα της άρνησης.

Η μαρτυρία όμως της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης, υπό μορφή αιτήματος, επιβάλλει την  ύπαρξη του Θεού, αποδεχόμενη τη σύλληψή Του σαν ιδέα, ως την υψηλότερη της λογικής σκέψης. Και η ονοτολογική "απόδειξη" περί του Θεού, που πρώτος ο ‘Ανσελμος εκφράζει, διατυπώνει το ερώτημα: "πώς είναι δυνατόν να είναι αναληθής η υψηλότερη των σκέψεων;".

Πέραν όμως του λογικού αιτήματος, ο μεγάλος φιλόσοφος του γερμανικού ιδεαλισμού Εμμ. Κάντ εκφέρει την ηθική απόδειξη με την ερωτηματική διατύπωση "πως είναι δυνατόν να υπάρχει ηθικός νόμος χωρίς νομοθέτη;". Αλλά η θέση αυτή εισάγει ανάλογα τη φυσική "απόδειξη" ύπαρξης του Θεού, σαν νομοθέτη και των φυσικών νόμων της Δημιουργίας.

Ο Χριστιανός στοχαστής, θεωρώντας σημαντικές τις θέσεις των εκπροσώπων της φιλοσοφικής σκέψης, βουλητικά αποδέχεται σαν πρωτογενές πλαίσιο εκκίνησης της σκέψης του το Γραφικό "Ο Θεός είναι Αγάπη". Αυτή η αποδοχή έχει μεγάλη σημασία  για τη περαιτέρω ανάπτυξη της Χριστιανικής φιλοσοφικής σκέψης, γιατί αποτελεί το βασικό μοχλό ερμηνείας του "είναι και του γίγνεσθαι" και συμπορεύεται με την ικανότητα της συνεχούς επίγνωσης του Λόγου, μέσα από τη Γραφική αποκάλυψη.

Ο ιερός Αυγουστίνος πρώτος εισάγει τη σκέψη στην ψηλάφηση και ανάπτυξη της φράσης "Ο Θεός είναι Αγάπη" λέγοντας ότι "Εάν ο Θεός είναι αγάπη, τότε εντός Αυτού πρέπει να περιέχεται ο Αγαπών, ο Αγαπώμενος και το Πνεύμα της Αγάπης".

Εδώ το πεπερασμένο και εγκλωβισμένο μέσα στο χωρόχρονο πνεύμα, πάντα θα ευρίσκεται προ του αινίγματος του απείρου και αιωνίου, ακόμη και αν εισδύσει στο μέλλον στις διαστάσεις της αιωνιότητας. Ποτέ δεν θα μπορέσει να προσεγγίσει τη σφαίρα της θεότητας που είναι εκτός διαστήματος και χρόνου. Το όμοιο μπορεί να κατανοηθεί μόνο από το όμοιο και ο Θεός μόνο από το Θεό, οπότε η έννοια της τριαδικότητας αναδύει στο πλαίσιο αυτής της γνώσης, τη θεία επιστήμη. Και η αιώνια υπέρβαση ψηλαφάται μόνο μέσω της δημιουργούμενης κτίσης, που μέσω του δημιουργούντος Λόγου, έρχεται σαν κόσμος ή "Σύμπαν" με χρονική υπόσταση και χωρική περατότητα, ενώ υφίσταται σα διανόημα μέσα στη θεία σκέψη πριν "υλοποιηθεί".

Στο εδάφιο Εβραίους 1:2 ο δημιουργός Λόγος σαν Υιός τοποθετείται και σαν κληρονόμος της δημιουργίας, και έτσι αναδύεται η σημασία της ύπαρξής της.  Η δημιουργία δηλαδή υπάρχει δια της βουλής του Πατρός προς δόξαν του Υιού με την εγκατάσταση μιας ζωής κοινωνίας και αγάπης μεταξύ Δημιουργού και δημιουργημάτων σε ένα πλαίσιο απειρότητας συμπάντιας (Οι "ουρανοί των ουρανών" κατά το "Αιώνες των αιώνων").

Στο πλαίσιο αυτό το προσωπικό επί της γης δημιούργημα που εξεικονίζει το δημιουργό, συνιστά επικέντρωση που εκφέρεται μέσω της σύγχρονης φυσικής με τον όρο "ανθρωπική αρχή" και η οποία νοηματοδοτεί το Σύμπαν. Έτσι ποιητικά εκφράζεται στο Ψαλμό 8:3-4 η σύνδεση δημιουργού και δημιουργήματος με τη θεώρηση του σύμπαντος και τη νοηματοδότηση της ύπαρξης: "Όταν θεωρώ τους ουρανούς σου, το έργο των δακτύλων σου, τη σελήνη και τους αστέρες, τα οποία συ εθεμελίωσες, τι είναι ο άνθρωπος, ώστε να ενθυμνήσαι αυτόν ή ο υιός του ανθρώπου, ώστε να επισκέπτεσαι αυτόν;"

Η φιλοσοφία της ιστορίας με το αίτημα νοηματοδότησης της ύπαρξης και σύνδεσή της με σύγχρονα φυσικά συμπεράσματα, ποτέ δεν μπόρεσε να διατυπωθεί τόσο ουσιαστικά με τόσο λίγα λόγια. Στο εδάφιο του ψαλμού, ο παρατηρητής άνθρωπος (ανθρωπική φυσική αρχή) θεωρεί το σύμπαν και νοηματοδοτείται η ύπαρξή του από την επικέντρωσή της σκέψης του Θεού πάνω του και την επίσκεψή Του σ’ αυτόν, στο πρόσωπο και το έργο του Υιού Του.

Στην θεία συμβολική της επίσκεψης, ενώ η βάση του Σταυρού παραμένει επί της γης, για να δηλώσει την επικέντρωση, η κορυφή του εισχωρεί μέσα στις αποστάσεις του κόσμου των άστρων με όλη την συμπαντική ιστορία. Και τούτο γιατί η αγία κεφαλή που καθηλώνεται πάνω της, εμπεριέχει "εν δυνάμει" τις δημιουργούσες σκέψεις για τον κόσμο, και το κέντρο του, τον άνθρωπο, που τον επανακτά τελειωτικά ("τετέλεσται").

Και οποιαδήποτε άλλη αναφορά σ’ αυτά τα πλαίσια σκέψης θα καταλήξει να μοιάζει με φτωχά λόγια βερμπαλισμού, που θα εκφράζονται από προσωπικότητες έκπτωσης.

Στο Ψαλμό 148:1-3 σε συνέχεια, εμφαίνονται συνδεδεμένες με τη δημιουργία πνευματικές προσωπικότητες, λειτουργικές αυτής. Περισσότερο από απλή ποιητική ραψωδία, τα λόγια του ψαλμού δείχνουν ότι μεταξύ των αγγέλων και των άστρων δεν υπάρχει απλά μια εικονιστική σύγκριση αλλά σχέση ουσιαστική και πραγματική, της οποίας οι λεπτομέρειες μάς είναι άγνωστες. Η διαχρονική βέβαια προσπάθεια έρευνας αυτής της σχέσης καταλήγει πρώτα στη στρέβλωση της αστρολογίας και έπειτα στη επιστημονική φαντασίωση της ουφολογίας, ανάλογα με τη βουλητική τοποθέτηση του αναζητητή ανθρώπου. Και είναι επόμενες οι στρεβλώσεις και φαντασιώσεις, όταν ο άνθρωπος θέλει να ερευνήσει και αναλύσει κάποια πεδία με επιτρεπτά προς το παρόν γι’ αυτόν.

Στην επιστολή Α’ Τιμόθεο 6:16 εκφράζεται η πέραν πάσης δημιουργίας, υλικής και πνευματικής, θεία απροσιτότητα. Με "υπερδιαστημικό" όρο, τον όρο "υψηλότερος", η θεότητα υπερβαίνει και τα πολύ και τελείως διαφορετικά την ακτινοβολία όλων των ήλιων και άστρων. Επίγεια μάτια αδυνατούν να ατενίσουν το «απρόσιτο» φως, που η θεότητα "οικεί". Στο χώρο αυτό του απρόσιτου φωτός εισήλθε ο Χριστός, πραγματώσας τα πλέον απίθανα όνειρα της ανθρωπότητας και από τον οποίο θα επανέλθει στη δεύτερη επίσκεψη θριάμβου Του στο πλανήτη μας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Η Αγία Γραφή μετάφρ. Νεοφ. Βάμβα, εκδ. Βιβλική Εταιρεία

2. Αγησ. Ντόκα "Ο Ελληνικός Διαφωτισμός (Η προσωκρατική φιλοσοφία)", εκδ. Φέζη

3. Νικ. Λούβαρη "Ιστορία της Φιλοοσφίας", εκδ. Ελληνική Παιδεία

4. Ρόμπερτ Σόλομον-Κάθριν Χιγκινς "Μια σύντομη Ιστορία της Φιλοσοφίας", εκδ. Φιλίστωρ, Αθήνα 1999

5. J.D. Barrow "Η Ανθρωπική αρχή", εκδ. Σύναγμα, Αθήνα 1999